Zanim dziecko skończy trzy lata

Kończąc pierwszy rok życia, dziecko zazwyczaj wypowiada już pierwsze słowa, oparte głównie na powtarzających się sylabach „mama, tata, baba, da-da",pa-pa itp.

Bardzo chętnie włącza się w zabawy, naśladując dźwięki typu „bach" ,"hop". Potem pojawia się łączenie krótkich wyrazów w zdania:" daj am","mama tu."

Jedną z najważniejszych funkcji w tym wieku jest kształtowanie rozumienia mowy, czyli tzw. mowy biernej. Dziecko powinno jednoznacznie reagować na pytania typu: „gdzie jest mama, tata" wyraźnie spoglądając w ich kierunku, czy rozglądając się za nimi. Powinno też reagować na polecenia typu: „daj lalę". Jednym z naszych głównych zadań jest rozwijanie mowy poprzez zabawy i towarzyszenie dziecka w naszych codziennych zajęciach. Przybliżajmy mu otoczenie,opowiadając o tym, co widzimy, co robimy, jak nazywają się przedmioty codziennego użytku. Nie wyręczajmy jednak dziecka w odpowiedziach, mobilizujmy je do opowiadania, śpiewania, mówmy do niego zrozumiale i wyraźnie, unikajmy nadmiernych spieszczeń i zniekształceń, czyli tzw. „języka nianiek".

Każde dziecko ma swoje tempo rozwoju mowy. Opóźnieniem mowy u dwulatka będzie nie tyle brak mowy czynnej, ale brak jej rozumienia. Wówczas należy określić przyczynę opóźnienia i zacząć stymulować rozwój mowy w oparciu o wskazówki logopedy.

Należy zaznaczyć, ze artykulacja (sposób wymawiania głosek, sylab, wyrazów) znacznie lepiej rozwija się u tych dzieci, które mają dobrze rozwinięty odruch żucia. Maluch w tym wieku powinien sprawnie odgryzać kęsy pokarmu i przeżuwać je. Artykulacja bowiem jest funkcją wtórną, wynikającą z ruchów pokarmowych. Tymczasem często spotykamy dzieci, które bardzo długo karmione są pokarmami papkowatymi, bądź pokarmem z butelki. Zaburza to kształtujący się w tym wieku odruch pionizacji mięśni języka, sprzyja wiotkości żuchwy, utrwala nieprawidłowy sposób oddychania buzią. Skutkuje to opóźnieniem w pojawianiu się tych głosek, które wymagają sporej sprawności języka, czy warg, jak np. /l/,/w/,/f/. Brak pionizacji języka, (czyli nieprawidłowe płaskie lub międzyzębowe układanie języka przy połykaniu i w pozycji spoczynkowej) sprzyja także kształtowaniu się wad zgryzu.

Do trzeciego roku życia następuje bardzo intensywny ilościowy i jakościowy rozwój mowy. Dziecko za jej pomocą poznaje otoczenie i normy nim rządzące. Gwałtownie rośnie ilość słów.Dziecko dopiero poznaje zasady rządzące językiem ojczystym, ma prawo używać go jeszcze nieporadnie, tworzyć własne słowa.

Zbliżająca się chwila rozpoczęcia edukacji przedszkolnej to często pierwszy moment,kiedy zwracamy uwagę na to jak i co mówi nasze dziecko. Wchodząc w grupę rówieśniczą, powinno ono w zrozumiały dla otoczenia sposób komunikować swoje potrzeby. Niezdolność do dobrej komunikacji może przynieść problemy emocjonalne. Artykulacja w tym wieku jest jeszcze daleka od doskonałości. Dziecko ma prawo nie wymawiać głosek /sz,ż,cz,dż/ i /s,z,c,dz/ zastępuje je często głoskami miękkimi: /ś,ź.ć,dź/ („siafa","siałata" zamiast „szafa" czy „sałata").Głoskę /r/ powinno zastępować prawidłową głoską /l/,czyli „rower" to „lowel", a nie „jowej". Realizacja pozostałych głosek powinna być prawidłowa. Nie ulegajmy potocznym przekonaniom, że wymowa głoski /s/,czy /l/ z językiem wsuniętym między zęby, minie sama. W każdym wieku jest to wadą!. Nie zmuszajmy dziecka do wymawiania dźwięków, do których jego narządy mowy nie są jeszcze przygotowane. Wcale nie tak rzadko prowadzi to do powstawania i utrwalania wadliwych realizacji. Np. nie radząc sobie z podnoszeniem języka do wałka dziąsłowego, dziecko, chcąc sprostać naszym oczekiwaniom i wymówić głoskę /sz/,będzie szukać kompensacji i wytworzy dźwięk, gromadząc powietrze w policzkach.

Pamiętajmy: ocenić prawidłowość mowy naszego dziecka może tylko specjalista-logopeda.

Na terapii logopedycznej wykonujemy nie tylko żmudne ćwiczenia ale robimy także takie smakowite jeżyki. "Najfajniejsze jest to, że po zajęciach można je zjeść" - cieszy się Dawid, twórca jeżyka.

Zgodnie z wcześniejszą zapowiedzią, przeprowadziłam przesiewowe badania mowy we wszystkich grupach wiekowych.

Badanie przeprowadzane jest indywidualnie za pomocą specjalistycznego programu komputerowego. Ocenie podlega:

• mowa spontaniczna dziecka
• rozumienie poleceń
• słuch fonemowy
• sprawność motoryczna narządów mowy
• poprawność wypowiedzi pod względem artykulacyjnym i gramatycznym
• zasób słownictwa biernego i czynnego
  
• płynność mowy
• pamięć słuchowa

Wyniki badań zostaną przekazane nauczycielkom poszczególnych grup.
Zachęcam Państwa do zapoznania się z wynikami a w razie jakichkolwiek pytań zapraszam na konsultacje, które odbywają się zawsze
w pierwszą środę miesiąca w godzinach od 14.15 do 15.15.

Serdecznie zapraszam! 

logopeda Agnieszka Andrzejewska

„Nikt nie rodzi się po raz drugi przedszkolakiem. To, czego nie zrobimy dla dzieci, dla wychowania przedszkolnego, nie zrobimy już nigdy…
Stymulowanie rozwoju dziecka jest łatwiejsze od liczenia późniejszych wad…”   (prof. dr hab. Maria Kielar- Turska)

Drodzy Rodzice!

Mam prawdziwą przyjemność sprawować szeroko rozumianą opiekę logopedyczną nad Państwa dziećmi. Priorytetem jest terapia z dziećmi niepełnosprawnymi, posiadającymi orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego lub opinie o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju. Wszystkie dzieci w naszym przedszkolu objęte są przesiewowymi badaniami mowy, słuchu i wzroku.
Raz w miesiącu odbywać się będą konsultacje logopedyczne dla zainteresowanych rodziców. Zapraszam wszystkich, którzy mają wątpliwości czy rozwój mowy ich dziecka przebiega prawidłowo.
W tym miejscu będę dla Państwa zamieszczać artykuły z zakresu logopedii, propozycje ćwiczeń i zabaw stymulujących rozwój mowy, a także inne ciekawostki związane z terapią logopedyczną w naszej placówce.

Serdecznie zapraszam!

A tymczasem zamiast wstępu…

Mowa jest  dla  człowieka  jednym z podstawowych  narzędzi  porozumiewania się z otoczeniem. Nie sposób wprost przecenić jej roli. Człowiek  pozbawiony   możliwości  werbalnego  kontaktu z innymi,  ma trudności w samodzielnym funkcjonowaniu. Ogromną rolę w procesie kształtowania mowy dziecka odgrywają rodzice i najbliższe otoczenie- to oni są jego pierwszymi nauczycielami mowy poprzez wspólne zabawy, czytanie książeczek, ich opowiadanie i śpiewanie piosenek. Istotne znaczenie w zakresie wspomagania i rozwoju mowy ma także działanie nauczyciela pracującego z dzieckiem w przedszkolu, gdzie zabawa stanowi dominujący sposób nauki. Jest kluczem do poznawania nowych słów, ćwiczy oddech, głos, słuch i wymowę. Doskonali formy gramatyczne uwzględniając przy tym akcent, melodię i rytm mowy. Poprzez zabawę możemy stymulować rozwój wszystkich funkcji, od których zależy prawidłowy rozwój mowy.
Logopedia zajmuje się kształtowaniem mowy, zapobieganiem zaburzeniom mowy  i ich usuwaniem, troską o kulturę żywego słowa. Terapia logopedyczna obejmuje oddziaływania korekcyjne w zakresie zaburzonych czynności mowy i komunikacji.
Podstawa programowa wychowania przedszkolnego  w zakresie wspomagania rozwoju mowy zakłada, że dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:
,,1) zwraca się bezpośrednio do rozmówcy, stara się mówić poprawnie pod względem artykulacyjnym, gramatycznym, fleksyjnym i składniowym;
2) mówi płynnie, niezbyt głośno, dostosowując ton głosu do sytuacji;
3) uważnie słucha, pyta o niezrozumiałe fakty i formułuje dłuższe wypowiedzi o ważnych sprawach”.